Stopy – to od nich zależy komfort chodzenia. Gdy są zdrowe, nie przykuwają szczególnej uwagi, ale gdy pojawi się problem taki jak np. odcisk – każdy krok bywa bolesny. Często do pielęgnacji stóp „zmusza” lato, kiedy zakłada się odkryte obuwie. Dolegliwości związane ze stopami wpływają też na sposób chodzenia.

 Jak dbać o stopy? Jak właściwie je pielęgnować? Jak zapobiegać przykrym dolegliwościom? Jak leczyć choroby stóp? O tym można przeczytać poniżej.

*Halluksy.

 Hallux valgus (paluch koślawy, popularnie nazywany halluksem) to bolesne zgrubienie, które tworzy się na wewnętrznej stronie stopy, przy nasadzie dużego palca. Halluksy mogą powstawać z powodu zmian zapalnych lub chorób stawów, mogą też być spowodowane długotrwałym noszeniem źle dobranego, szczególnie ciasnego obuwia. Powodują zaczerwienienie, wrażliwość i ból okolicy dużego palca stopy.

 Zazwyczaj halluksy pojawiają się w formie guzka u nasady palucha połączonego z jego krzywym ustawieniem. Na początku jest to problem kosmetyczny. Jednakże nieprawidłowo ustawiony staw rozciąga więzadła stopniowo wykoślawiając paluch coraz bardziej. Z biegiem czasu paluch przestaje pełnić swoją rolę podpory i pod poduszkami stóp tworzą się modzele. Ponieważ staw dużego palca jest elementem niezwykle istotnym dla oparcia ciężaru ciała oraz dla funkcji chodzenia, guzowate zgrubienia mogą spowodować ogromny dyskomfort, ból, a nawet ograniczyć możliwość chodzenia.

 Nacisk dużego palca (palucha) może spowodować deformację drugiego palca stopy, czasem duży palec może na lub pod niego zachodzić. Aby do tego nie dopuścić należy nosić specjalne aparaty na halluksy, bo często na tym etapie daje się zatrzymać deformację.

 W zapobieganiu ważne są wygodne, prawidłowo dopasowane buty. Powinny być na niskim obcasie, a przede wszystkim nie powinny być zakończone w „szpic”. Jeśli zmiany są daleko posunięte możliwe, że konieczna będzie wizyta u ortopedy. Zazwyczaj zaleci on stosowne wkładki do obuwia, leki przeciwzapalne, w ostateczności zabieg operacyjny.

*Odciski (nagniotki).

 Odciski, zwane także nagniotkami są obszarami nadmiernego rogowacenia skóry, które występuje z powodu zbyt dużego ucisku w jednym punkcie stopy. Odciski występują przede wszystkim u kobiet. Często ich powodem są zbyt ciasne buty, przylegające do bolących zrogowaceń skóry. Do powstania odcisków mogą też przyczyniać się kłopoty z ukrwieniem lub krzywe palce stóp.

 Odciski są małego rozmiaru – często mają wielkość ziarenka grochu. Mają wygląd mocno stwardniałej, błyszczącej łaty na skórze wystającej ponad powierzchnię. Zazwyczaj są okrągłe, bladożółte, posiadają jądro (rdzeń przypominający gwoździk), które może uciskać znajdujące się pod nim zakończenia nerwowe, powodując ostry, intensywny ból.

 Przy skłonnościach do powstawania odcisków należy nosić miękkie i dobrze pasujące buty. Gdy się pojawią należy chronić odciski przed dalszym uciskaniem przez buty, stosując miękkie wkładki lub plastry, stosować ciepłe kąpiele stóp np. z dodatkiem mydła - zmiękczają one warstwę zrogowaciałą i rozluźniają bolące stopy. Odpowiednie leki lub plastry, które nakłada się na odciski, mogą zmiękczyć zrogowacenia.

 Gdy odciski stają się bardzo bolesne lub powstaje w nich stan zapalny i gdy samodzielne leczenie nie przynosi poprawy należy udać się do lekarza. Lekarz może usunąć odciski. W przypadku silnego zrogowacenia przepisze środki, które to zrogowacenie rozpuszczą i pomogą usunąć odciski (np. preparaty kwasu salicylowego).

*Zasady dbania o stopy.

 Stopy wymagają systematycznej i właściwej pielęgnacji, by nie mieć z nimi problemów. Ważne jest codzienne właściwe oczyszczanie stóp, ich dokładne mycie, a następnie właściwe wytarcie ręcznikiem, ze szczególną uwagą należy osuszyć przestrzenie między palcami (tam często pojawia się grzybica, której sprzyja wilgoć).

 Stosowanie kremów do stóp zmiękczających, nawilżających i natłuszczających naskórek, prawidłowy pedikiur, usuwanie zrogowaciałego naskórka, noszenie wygodnych butów oraz skarpet z naturalnych materiałów to podstawowe zasady dbania o stopy. Aby zapobiec tworzeniu się zrogowaciałych zgrubień na piętach i pod stopami używa się pumeksu, specjalnych tarek i kremów złuszczających - usuwają zrogowaciały naskórek oraz powodują wzrost zdrowych komórek. Regularne stosowanie kremów nawilżających poprawia elastyczność skóry, pomaga zapobiegać jej wysuszeniu.

*Modzele.

 Modzel to nadmiernie zgrubiała skóra. Narastanie zgrubiałej skóry na stopie jest naturalne, jednak źle dopasowane buty, deformacje kości, czy też niewłaściwa motoryka chodu, mogą przyczynić się do powstawania modzeli. Zwykle najbardziej narażone na ich powstanie są czubki i zewnętrzne krawędzie palców, śródstopie i tył pięty. Modzele wyglądają jak odciski, nie mają jednak jądra, które naciska na zakończenia nerwowe. Z reguły powodują więc raczej promieniujące uczucie palenia, a nie ostry, przejmujący ból, jaki wiąże się z odciskami.

 Modzele zazwyczaj mają kremowo-żółty kolor, są okrągłe lub owalne, o średnicy około 2 cm. (większe niż odciski), na ich powierzchni widoczne są linie narośniętej skóry. Jeżeli na zgrubiałym obszarze skupia się nacisk, czubek modzela może pokryć się świecącą warstwą a otaczająca go skóra może być zaczerwieniona i podrażniona.

 Najlepszym sposobem zapobiegania narastaniu zgrubiałej skóry (a potencjalnie modzelom) jest codzienna właściwa pielęgnacja stóp. Leczenie polega głównie na usuwaniu nadmiaru naskórka - można posłużyć się specjalnym kremem lub tarką do stóp, stosować ciepłe kąpiele do stóp, następnie należy stosować kremy odżywcze i nawilżające. Zastosowanie znajdują także odpowiednie poduszeczki do obuwia. Zarówno odciski, jak i modzele można usunąć w gabinetach kosmetycznych, czasami wymagają one interwencji chirurgicznej.

*Wrastające paznokcie.

 Paznokcie u stóp stanowią tarcze chroniące ukrytą pod nimi miękką tkankę ciała, w związku z tym muszą być twarde i mocne. Nic więc dziwnego, że jeśli twardy paznokieć wetnie się w okalającą go skórę, rezultat może być bardzo bolesny. I jak można się domyślić, z powodu wrastających paznokci najczęściej cierpi duży palec u nogi, który skupia na sobie napór ciężaru ciała i ruchów stopy.

 Najczęstszą przyczyną wrastania paznokci jest nieprawidłowe ich obcięcie. Obcięcie paznokci u stóp zbyt blisko skóry, pozostawienie ostrych brzegów lub postrzępionych krawędzi – stanowią swoiste zaproszenie dla problemu. Inne czynniki, które mogą przyczynić się do wrastania paznokci to: przypadkowe uderzenia i przytrzaśnięcia, nieprawidłowa motoryka chodu, dodatkowy nacisk na stopę oraz oczywiście zbyt ciasne buty.

 Niestety często pierwszą oznaką wrastającego paznokcia jest ból. Kolejnymi objawami mogą być: podrażnienie coraz większego obszaru, zaczerwienienie i otarcia wokół zmienionego chorobowo miejsca, a także krwawienie. Obszar wrośniętego paznokcia, jeśli się o niego nie zadba, często ulega stanom zapalnym, opuchnięciom i jest podatny na infekcje. Kiedy wda się infekcja, to dyskomfort odczuwalny jest bez względu na to czy się stoi, chodzi, czy siedzi.

 Nie poleca się leczenia tej dolegliwości na własną rękę, zawsze należy skorzystać z porady lekarza - najprawdopodobniej najpierw oczyści on zainfekowany obszar, przy pomocy specjalistycznych, sterylnych narzędzi przytnie paznokieć, a potem zastosuje płyn antyseptyczny i założy czysty opatrunek. W przypadku silnych objawów infekcji, lekarz może przepisać antybiotyk.

 Właściwe obcinanie paznokci stóp pomoże zapobiec wrastaniu paznokci. Paznokcie należy przycinać w linii prostej, zgodnie z naturalnym kształtem paznokcia, nie zbyt blisko skóry, bo może to wywołać podrażnienie, otarcia i ewentualną infekcję, nigdy też nie wolno wyrywać zadartych skórek wokół paznokcia. Nie należy używać czubka nożyczek do usuwania brudu zgromadzonego pod paznokciami. Jeśli obcięcie paznokcia nie wystarcza, aby usunąć spod niego zgromadzony kurz i brud, można użyć wacika zwilżonego spirytusem. Jeśli paznokcie są twarde, a w związku z tym trudne do obcięcia, zmiękczy je ciepła kąpiel tuż przed zabiegiem.

*Pęcherze na stopach.

Pęcherze powstają wskutek ocierania się skóry na stopie o inną powierzchnię. Powoduje to tarcie, którego rezultatem jest rozszczepienie wewnętrznej i zewnętrznej warstwy skóry. Powstaje w ten sposób kieszeń, która szybko wypełnia się półprzezroczystym płynem. Jest to reakcja obronna organizmu, który otula zranione miejsce kojącym płynem.

 

Jeśli na stopie powstanie pęcherz, np. z powodu otarcia czy odparzenia, nie należy go przebijać. Dopiero, gdy pęknie, należy zastosować preparaty antyseptyczne, które zabezpieczają uszkodzony naskórek przed brudem i bakteriami - jałowy gazik np. z rivanolem lub odpowiednie plastry dostępne w aptekach. Zapobieganie to odpowiednio dopasowane obuwie.

*Grzybica stóp.

Często spotykaną chorobą jest grzybica stóp i paznokci. Objawia się złuszczaniem naskórka, zaczerwienieniem skóry, drobnymi pęcherzami, wysiękami, świądem. Może objąć przestrzenie międzypalcowe i całą powierzchnię stopy. W przypadku grzybicy paznokci płytki paznokciowe zmieniają zabarwienie na żółtoszare lub zielonkawe, stają się łamliwe. W takich przypadkach należy udać się do dermatologa, który zleci badanie mikologiczne i zapisze leki do miejscowego stosowania lub ogólnego.

Sposobem na uniknięcie tej choroby jest przestrzeganie ogólnych zasad higieny, noszenie przewiewnego obuwia oraz skarpet z naturalnych surowców, używanie wyłącznie własnych ręczników. Miejscami, gdzie łatwo się tą chorobą zarazić są baseny, sauny, gabinety odnowy biologicznej, wspólne prysznice - zaleca się tam noszenie klapek.

*Nadmierna potliwość stóp.

Wiele osób cierpi na nadmierną potliwość stóp. Może być ona spowodowana noszeniem butów zbyt ciasnych i ze sztucznych tworzyw. Zaleca się wtedy zmianę obuwia na wygodniejsze i z naturalnych surowców, częste zmienianie skarpet czy rajstop, stosowanie specjalnych zasypek, talku lub dezodorantów. Skarpety powinny być wykonane z materiałów naturalnych (bawełna).

*Wysuszona i popękana skóra pięt.

Sucha i popękana skóra na piętach to częsta dolegliwość. Najczęściej nadmierne rogowacenie skóry wywołane jest uszkodzeniem jej płaszcza ochronnego, co objawia się brakiem elastyczności. Zgrubiała, szorstka i sucha skóra generalnie nie powoduje wielkiego bólu czy dyskomfortu. Może jednak nieestetycznie wyglądać oraz stanowić np. wrota zakażeń. Dobre efekty lecznicze daje wcześniejsze wykonanie peelingu, a następnie posmarowanie stóp maścią z witaminą A lub specjalnymi kremami do pękających stóp.

       Powyższy artykuł daje jedynie ogólną wiedzę o omawianych problemach. Dane tutaj przedstawione mają jedynie wartość informacyjną i nie mogą zastąpić profesjonalnej porady lekarskiej. W przypadku problemów zdrowotnych i jakichkolwiek wątpliwości należy zwrócić się po poradę do lekarza. Tylko porada lekarska oparta na osobistym zbadaniu pacjenta, wywiadzie chorobowym i badaniach dodatkowych zawsze gwarantuje postępowanie bezpieczne, takie, które może dać pożądany efekt zdrowotny.